Badania a bieganie. Co powinieneś sprawdzać, gdy uprawiasz bieganie?

Bieganie, zwłaszcza intensywne treningi i biegi długodystansowe, są dla organizmu człowieka dużym wyzwaniem. Wymagają w trakcie cyklu treningowego adaptacji do znacznie zwiększonego wysiłku fizycznego, najbardziej obciążając poza narządem ruchu układ krążenia i układ oddechowy. Zarówno osoby dopiero rozpoczynające przygodę z bieganiem, jak i zaawansowani miłośnicy tego sportu powinni zaplanować odpowiednie badania lekarskie, które pomogą ocenić stan zdrowia i możliwości kondycyjne oraz odpowiednio wcześnie wykryć ewentualne przeciwwskazania zdrowotne do zwiększonego wysiłku fizycznego.

Regularne badania mają na celu ograniczenie do minimum ryzyka powikłań zdrowotnych oraz jak najlepsze dopasowanie obciążeń treningowych dla konkretnego zawodnika.

Zakres wykonywanych badań, jak i ich częstotliwość należy skonsultować z lekarzem i dostosować do intensywności treningu, aktualnej diety i suplementacji oraz ewentualnych problemów ze zdrowiem. Dla osób biegających amatorsko – wystarczy wykonać takie badania co 6 miesięcy. Dla maratończyków, w czasie intensywnych treningów – niektóre z nich mogą być wskazane nawet co 2 tygodnie. Wyniki analiz krwi i badań dodatkowych powinny być omówione ze specjalistą posiadającym wiedzę w zakresie medycyny sportowej.

Do podstawowych badań zalecanych dla osób trenujących bieganie należą:

- badania laboratoryjne krwi:

* pełna morfologia - pozwoli określić stężenie hemoglobiny – nośnika tlenu, ilość białych i czerwonych krwinek, płytek krwi, hematokrytu – stosunku objętości krwinek do objętości osocza, parametrów krwinek czerwonych (MCV, MCHC, MCH)

* ferrytyna – białko magazynujące żelazo, pozwalające ocenić jego zapasy w organizmie i prawidłowo zinterpretować wartości hematokrytu i hemoglobiny

* całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC) – kolejny parametr opisujący gospodarkę żelazem

* OB – szybkość opadania krwinek czerwonych- czuły marker stanu zapalnego

* glukoza na czczo – jej stężenie jest podstawowym czynnikiem oceny gospodarki węglowodanami

* kreatynina – parametr określający funkcję nerek, istotny także przy suplementacji

* lipidogram (cholesterol całkowity, trójglicerydy, HDL-cholesterol, LDL-cholesterol)

* badanie ogólne moczu

* stężenie elektrolitów (sodu, potasu, magnezu) we krwi – istotne dla nawodnienia organizmu

* aktywność enzymów wątrobowych (ALT i AST) – monitorujące funkcję wątroby

- elektrokardiogram spoczynkowy (EKG) – jest to podstawowe badanie oceniające pracę serca,

- echokardiografia (ECHO) serca – badanie ultrasonograficzne, pozwalające na wykluczenie wrodzonych i nabytych wad serca

- badanie wysiłkowe (EKG wysiłkowe) – test pozwalający ocenić pracę serca w czasie wysiłku , wykonywany na bieżni ruchomej lub rowerze treningowym

- spirometria – badanie czynnościowe układu oddechowego badające przepływ powietrza przez oskrzela oraz pojemność płuc

Ze względu na indywidualne wskazania jakie mogą wystąpić u każdego z biegaczy, zakres badań może być poszerzony o dodatkowe testy, takie jak choćby monitorowanie rytmu serca metodą Holtera (24 godzinowy zapis EKG) w przypadku stwierdzenia zaburzeń rytmu w standardowym badaniu EKG, czy też precyzyjniejsza ocena metabolizmu i ewentualnych niedoborów pokarmowych pod kątem ich suplementacji.

Dbając o regularne badania oraz konsultacje lekarza, każdy biegacz będzie mógł bezpiecznie uprawiać ulubiony sport na odpowiednim dla niego poziomie intensywności i zminimalizuje ryzyko powikłań zdrowotnych.

lek. Konrad Michalski, Dyrektor Medyczny w PZU Zdrowie