Odbywający się od 2002 roku Cracovia Maraton to najważniejsze wydarzenie biegowe w Krakowie i największy wiosenny bieg na królewskim dystansie w Polsce. Liczy dokładnie 42 km i 195 i przyciąga pod Wawel biegaczy z całego świata. Jest najbardziej międzynarodowym wśród polskich maratonów, z najwyższą w kraju frekwencją uczestników z zagranicy. Jak dotąd, w Cracovia Maratonie wystartowali zawodnicy z 70 państw.
Impreza odbywa się pod hasłem „z historią w tle”. Od 2014 roku start i meta maratonu mieszczą się na Rynku Głównym, jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc Krakowa. Uczestnicy przebiegają obok najważniejszych zabytków miasta, takich jak Sukiennice, Zamek Królewski na Wawelu, kościół na Skałce. Mijają także nowoczesne, charakterystyczne dla stolicy małopolski obiekty, takie jak TAURON Arena Kraków, Centrum Kongresowe ICE Kraków czy kładka im. o. Bernatka. W 2005 roku biegacze po raz pierwszy pojawili się w Nowej Hucie, a powrócili tam w 2018 roku, po pięciu latach przerwy.
Weekend z Cracovia Maraton to prawdziwe święto sportu. W sobotę odbywa się Mini Cracovia Maraton im. Piotra Gładkiego (4,2 km), poświęcony jest pamięci triumfatora IV edycji krakowskiego maratonu, który jako pierwszy (i jedyny dotychczas) Polak wygrał Cracovia Maraton, a dwa tygodnie później tragicznie zginął w wypadku drogowym. Cracovia Maraton na Rolkach to zawody, które towarzyszą maratonowi od 2006 roku. Trasa o pełnej długości maratonu prowadzi wokół Błoń. Należy ją pokonać w czasie maksymalnie 3 godzin. Na dystansie 4,2 km odbywają się również zawody w nordic walking – Cracovia Walkathon.
Od 2014 roku organizowany jest także Bieg Nocny na 10 km. Impreza odbywa się w wieczór poprzedzający Cracovia Maraton. Od 2018 roku jego uczestnicy startują i finiszują na Rynku Głównym. Na pokonanie dystansu mają 1,5 godziny. W 2023 roku impreza odbyła się pod nazwą Igrzyskowy Bieg Nocny, zapowiadając święto sportu, które miało rozegrać się w Krakowie i Małopolsce. Widok Starego Miasta nocą z perspektywy biegacza to niepowtarzalne doznanie, o czym zgodnie zaświadczają zawodnicy.
W Cracovia Maratonie od początku rywalizują też zawodnicy z niepełnosprawnościami. Wśród nich są sportowcy na wózkach. Zanim na trasę ruszą biegacze, wcześniej startują zawodnicy w kategoriach handbike, rim push oraz active wheelchair by również pokonać pełny królewski dystans.
Od 2002 roku maratony organizowano regularnie. W latach 2020-2021 z powodu pandemii koronawirusa Cracovia Maraton nie mógł się odbyć. Powrócił, po blisko trzech latach przerwy, 24 kwietnia 2022 roku. Rok później, w dwudziestej, jubileuszowej edycji wystartowało ponad 5 tysięcy osób z 45 krajów. Na najwytrwalszych biegaczy, czyli grono 35 osób, które ukończyło wszystkie 20 edycji imprezy, czekało miejsce na scenie i specjalne podziękowania.
Do 2024 roku Cracovia Maraton – wraz z Maratonem Dębno, Maratonem Warszawskim, Poznań Maratonem oraz (dopóki był organizowany) Maratonem Wrocławskim wchodził w skład Korony Maratonów Polskich. Tytuł zdobywcy tego trofeum przyznawany był od 2007 roku. Pomysłodawcą projektu był nieżyjący już Wiesław Maczek, od samego początku związany z Cracovia Maratonem.
22. Cracovia Maraton będzie pierwszym biegiem w ramach cyklu Złota Seria 42 – nowego projektu, który łączy Cracovia Maraton, Maraton Warszawski i Poznań Maraton.
Od 2016 roku, wraz z Cracovia Półmaratonem Królewskim i Biegiem Trzech Kopców, Cracovia Maraton tworzy też wyjątkową Królewską Triadę Biegową.
Cracovia Maraton wpisuje się w miejską kampanię „Kraków w dobrym klimacie”. Podczas maratonu i imprez towarzyszących wprowadzono rozwiązania, które pozwalają lepiej dbać o środowisko i kształtować dobre nawyki na całe życie. Ograniczono do minimum plastik i papier w pakietach startowych: zrezygnowano z foliowych opakowań, a koszulki uczestników są wykonane z materiałów pochodzących z recyklingu. Pojawiły się kubeczki, talerze i sztućce z ekologicznych tworzyw. Na trasie maratonu w większości punktów odświeżania serwowana jest wodą pitna z hydrantów Wodociągów Miasta Krakowa, partnera imprezy. Kolejne działania w duchu #biegamświadomie, także te zainspirowane oddolnie przez społeczność biegaczy, są sukcesywnie wdrażane podczas krakowskich imprez biegowych.
We wszystkich dotychczasowych edycjach Cracovia Maratonu wzięło udział ponad 67 tysięcy uczestników! Organizacja tak wielkiego przedsięwzięcia stanowi ogromne wyzwanie, które Miasto Kraków każdego roku podejmuje z powodzeniem.
22. Cracovia Maraton zaplanowany jest na 6 kwietnia 2025 roku. Zapisy rozpoczęły się 6 listopada 2024 roku.